بررسی مقاله علمی چیست و چگونه انجام میشود؟
موفقیت این مرحله تعیین میکند که آیا مقاله اصلاً منتشر خواهد شد یا خیر. معمولاً فرآیند بررسی باعث نگرانی زیاد محققان میشود، اما امروز شرکت «انتشارات علمی» درباره چگونگی آمادهسازی مقاله علمی برای بررسی و نکاتی که باید به آنها توجه کرد تا این مرحله دشوار با موفقیت طی شود، صحبت خواهد کرد.
بررسی مقاله علمی چیست؟ چگونه انجام میشود؟ چگونه بررسی یک مقاله علمی را بنویسیم؟
بررسی چیست؟
بررسی مقاله علمی، فرآیندی است که طی آن مقاله توسط متخصصانی با تجربه قابل توجه در یک حوزه تحقیقاتی خاص، در سطح یک مجله پژوهشی بررسی و ارزیابی میشود. هرچه شاخصهای علمسنجی مجلهای که قرار است مقاله در آن منتشر شود بالاتر باشد، فرآیند بررسی مقاله سختگیرانهتر خواهد بود. این موضوع بهویژه در مورد مجلاتی که در پایگاههای اسکوپوس و وب آو ساینس نمایه شدهاند، صدق میکند.
چه کسی میتواند داور مقاله علمی باشد؟
معمولاً الزامات مربوط به داوران در سطح مجلات مربوطه تعیین میشود. و باز هم قاعده این است که هرچه رتبه مجله بالاتر باشد، الزامات نسبت به داور نیز بالاتر خواهد بود. معمولاً در فرآیند انتخاب داوران، به موارد زیر توجه میشود:
- دارا بودن مراتب و درجات علمی.
- تعداد انتشارات در مجلاتی که در اسکوپوس و وب آو ساینس نمایه شدهاند و شاخصهای علمسنجی آنها.
- شاخصهای شخصی نویسنده، به عنوان مثال، شاخص h.
- تصویر و شایستگی در یک حوزه تحقیقاتی خاص.
- استقلال کارشناسی، یعنی نبود تعارض منافع بالقوه.
البته میتوان فعالیت خود را به عنوان داور یک مجله علمی بدون دستاوردهای حرفهای قابل توجه آغاز کرد. میتوانید در پلتفرمهای بررسی باز تمرین کنید و بعداً درخواست خود را برای بررسی به یک نشریه محلی ارائه دهید.
انواع بررسی مقالات علمی
تا به امروز، در جهان علمی بحثهایی درباره مناسب بودن و اثربخشی فرآیند بررسی وجود دارد، بنابراین فرآیند بررسی مواد علمی تغییر کرده و رویههای مختلف بررسی و ویژگیهای آنها برجسته شدهاند:
- بررسی تککور (Single-blind review)– داور میداند کار چه کسی را ارزیابی میکند، اما نویسنده اطلاعاتی درباره داور ندارد.
- بررسی دوکرک (Double-blind review)– کارشناس ارزیابیکننده کار و نویسنده آن، اطلاعاتی درباره یکدیگر ندارند.
- بررسی همتراز شفافتر (More transparent peer review)– گزارشهای بررسی برای مشاهده توسط کل جامعه علاقهمند در دسترس است.
- بررسی باز (Open review)– کل تاریخچه بررسی ماده علمی و تغییرات آن به صورت آزاد در دسترس است.
- بررسی همکاری (Collaborative review)– رویه بررسی ویژهای که شامل بررسی مشترک توسط برخی کارشناسان است و گاهی همکاری با نویسندگان را در بر میگیرد.
- بررسی پس از انتشار (Post-publication review)– معمولاً این نوع بررسی به معنای ارزیابی کار در انجمنهای تخصصی است. بررسی پس از انتشار بیشتر به بیان نظر شخصی و همچنین ارزیابی داوران اولیه توسط اعضای علاقهمند جامعه علمی مربوط میشود.
چگونه بررسی یک انتشار علمی را بنویسیم؟ کارشناسان به چه چیزهایی توجه میکنند؟
هنگام آمادهسازی یک انتشار علمی، باید به ویژگیهای مقاله علمی پژوهشی توجه شود که قطعاً در مرحله بررسی نادیده گرفته نخواهند شد:
- کار باید مطابق با سبک نگارش علمی باشد، تزهای واضحی داشته باشد و با درجه بالایی از بیان نظر نویسنده مشخص شود.
- رویکرد نویسنده پژوهشگر به وضوح قابل مشاهده باشد.
- کار دارای درجه بالایی از اصالت، منحصربهفرد بودن و نوآوری باشد.
- نتایج کار به هدفی که در ابتدای پژوهش تعیین شده بود، دست یابد.
- کار مطابق با ساختار مناسب (IMRAD) اجرا شده باشد.
- محتوای مطالعه به وضوح ارائه شده باشد.
- منابع کار به درستی انتخاب شده و محتوای کار را به طور کامل بیان کنند.
- نتیجهگیریهای کار اصیل و روشن باشند.
- کار بدون خطا نوشته شده، به انگلیسی حرفهای به درستی ترجمه شده و بدون خطاهای فنی باشد.
منابع : طرفداری
